30 nov '23 Opgelet met onrechtstreekse schenkingen door wijziging van het aandeelhoudersregister

In de praktijk merken wij sinds het sluiten van de Kaasroute dat steeds vaker overwogen wordt om aandelen op naam van Belgische vennootschappen (denk vooral aan BV, NV, CV, maatschap en Comm.V.) te schenken door een eenvoudige wijziging van het aandeelhoudersregister. Daarbij wordt uitgegaan van het feit dat de loutere wijziging van het aandeelhoudersregister eigendomsoverdragend zou werken. Ter staving van deze stelling verwijst men vaak naar een gedateerde uitspraak van het Hof van Beroep te Antwerpen van 2019, waarin deze werkwijze aanvaard werd.

Wat is het probleem juist en hoe lost u dit het beste op?

De uitspraak is ons inziens achterhaald omdat ze gedaan werd vóór de inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV). En omdat het WVV nu (bewust) uitdrukkelijk, en voor elk type van vennootschap, vermeldt dat de wijziging van het aandeelhoudersregister slechts bewijswaarde heeft (art. 4:7, 5:61, 6:50 en 7:73 – 7:74 WVV). Dat wil zeggen dat de overdracht van aandelen volgens het WVV slechts geldig is als er sprake is van een geldige onderliggende “gemeenrechtelijke” overeenkomst. Denk hierbij aan een geldige koop-verkoop, inbreng, ruil of schenking. De overdracht van de aandelen is met andere woorden het gevolg van die onderliggende overeenkomst, en niet van de daaropvolgende aanpassing van het aandeelhoudersregister.

Een wijziging van het aandeelhoudersregister zonder geldige onderliggende overeenkomst is dus in principe ongeldig en vernietigbaar, op basis van de relatief duidelijke regels uit het WVV. Bij deductie geldt overigens allicht hetzelfde voor de wijziging van het UBO-register.

Enige voorzichtigheid is aangeraden

Hoewel er situaties zijn waarin bewust overwogen kan worden het risico op vernietiging van een schenking te nemen, vermijdt men in de regel best elke discussie hieromtrent. De fiscale en civiele gevolgen zijn verregaand. Men springt dus best zeer voorzichtig om bij het hanteren van deze alternatieve schenkingstechniek. Neem gerust contact op indien u hierbij vragen heeft.

Door Matthieu Janssens

Matthieu Janssens, zaakvoerder van Comm.V. Majime, is master in de rechten (KU Leuven). Hij vulde deze opleiding aan met een master-na-master notariaat. Hij heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in vermogens- en successieplanning (estate planning), waarin hij kennis en ervaring opdeed bij gerenommeerde internationale advocatenkantoren. Matthieu publiceert af en toe over onderwerpen uit zijn vakgebied en zette recent zijn eerste stappen als spreker op seminaries. Zijn gedrevenheid en focus komen voort uit zijn achtergrond als topsporter; hij maakte jarenlang deel uit van het Belgisch olympisch zeilteam (in 49er-klasse). Matthieu is gehuwd en heeft 2 dochters.